اعواض از منظر آیات و روایات.

چکیده: وجود کاستی ها در عالم همواره خاطر بشر را مکدر نموده و او را با این سوال مواجه می سازد که این رنجها چگونه با برخی از صفات الهی همچون عدل، حکمت و خیر خواهی خداوند سازگاری دارد. بررسی و تحلیل این مسئله در فلسفه دین، تحت عنوان" شرور" یا " رنج" مطرح می گردد. متکلمین اسلامی با الهام گرفتن از آیات و روایات این مسئله را با عنوان"آلام" بیان نموده اند. پاسخهای متفاوتی به شبهه شرور، یا شبهه آلام، ارائه شده است، که "نظریه اعواض" برترین پاسخ به این شبهه می-باشد. اعواض در گستره آلام ابتدائی شکل می گیرد، برخی از آلام نتیجه اعمال و رفتار متألم بوده، بنابراین متألم هیچگونه استحقاقی در برابر آنها ندارد. اشاعره طبق مبنای خویش معتقدند؛ همانگونه که در آلام استحقاقی متألم مستحق تنعم نخواهد بود، در آلام ابتدائی نیز استحقاق انعامی نخواهد داشت. عدلیه علی رغم برخی اختلافات، اعطای عوض را بر خداوند واجب می دانند. از میان ادله عقلی، تنها طبق حکمت خداوندی می توان حکم به وجوب اعواض بر خداوند نمود. کتاب خدا و روایات معصومین: مصلحت و لطف را به عنوان عمده دلیل وجود آلام ابتدایی مطرح نموده اند. در آیات و روایات ضمن توجه به "اعواض"، آن را مرهمی بر جراحات و تسکینی بر آلام متألم می دانند. کلید واژه: آلام ابتدائی، آلام استحقاقی، اعواض، عدل، انتصاف، ثواب، تفضل.